Bez obzira što su u poređenju sa ženama, muškarci znatno manje spremni da pričaju o svom klimaksu, klimaks kod muškaraca, baš kao i kod žena postoji i manifestuje se kroz čitav niz simptoma koji se sasvim jasno i precizno mogu osetiti, pa samim tim i definisati i opisati.
Muški klimaks, postoji koliko postoji i ljudski rod, ali je kao pojava prepoznat i sa medicinske strane definisan tek u 18. veku. U pomenutom periodu, muški klimaks je zaveden u medicinski rečnik pod terminom “andropauza”, koji je nastao od grčkih izraza “andros” što znači “muškarac” i “pausis” što znači “kraj”. U mlađoj istoriji medicine, tačnije u 20. veku, sprovedena su i brojna istraživanja ove pojave i tačno su ustanovljeni simptomi kroz koje se andropauza manifestuje.
Takođe, ustanovljeni su i uzroci koji utiču na pojavu andropauze, a koncipirani su i tretmani lečenja koji se mogu sprovoditi u cilju ublažavanja simptoma kroz koje se andropauza manifestuje.
Sve što je potrebno da znate o andropauzi, odnosno o muškom klimaksu, imaćete prilike da saznate ukoliko pročitate nastavak teksta koji je pred vama.
Andropauza – simptomi
Do manifestacije simptoma koji ukazuju na prisustvo andropauze, odnosno na prisustvo muškog klimaksa, dolazi u srednjem životnom dobu muškarca i to u periodu između 45. i 65. godine, a ponekad, to se može dogoditi i ranije, već posle 40. godine života. Intezitet simptoma donekle je individualan i razlikuje se od muškarca do muškarca, a ono od čega često zavisi, jeste genetska predispozicija.
Međutim, čak i onda kada su simptomi andropauze intezivni i samim tim značajno izraženi, muškarci ih često ne prepoznaju kao znake klimaksa ili ih jednostavno svesno ili nesvesno ignorišu i nisu spremni da ih prihvate, a još manje da o njima razgovaraju. Srazmerno tome, može se konstatovati da je muški klimaks često komplikovaniji od ženskog, jer su muškarci znatno sujetniji i osetljiviji od žena na polju doživljaja sopstvene seksualnosti, a upravo seksualna funkcija je nešto na šta se andropauza u značajnoj meri odražava.
Ovo su simptomi koji se najčešće manifestuju u andropauzi:
– Javljaju se promene u funkciji testisa. Konkretno, testisi postaju sve manje snabdeveni kiseonikom i počinju da proizvode znatno manje količine testosterona, jednog od glavnih polnih hormona u muškom organizmu, a istovremeno smanjuju i proizvodnju spermatozoida. Samim tim, plodnost muškarca postaje umanjena i u sadržaju sperme, nalazi se sve veći broj nedovoljno pokretnih spermatozoida.
– Dolazi do smetnji pri postizanju i održavanju erekcije i vremenom, gubi se čak i jutarnja erekcija.
– Seksualna želja se javlja znatno ređe nego uobičajeno i muškarac sve ređe postaje zainteresovan za ulazak u seksualni čin.
– Dolazi do proređivanja, odnosno opadanja kose, a u pojedinim slučajevima i do proređivanja brade. (Ukoliko muškarac nema genetsku predispoziciju za razvoj ćelavosti, ovaj simptom u potpunosti može izostati).
– Dolazi do slabljenja funkcije vida,
– Dolazi do slabljenja funkcije sluha,
– Nastupaju promene u odnosu mišićne mase i količine sala. Konkretno, slabi metabolizam proteina i samim tim sposobnost organizma da formira mišićnu masu opada, a sklonost ka formiranju masnih naslaga raste. Usled takve pojave, muškarac počinje da oseća slabost u mišićima i njegova fizička snaga se umanjuje, a uporedo sa tim javlja se formiranje sala, posebno u regiji stomaka,
– Dolazi do pojave problema sa funkcijom urinarnog sistema. Muškarac sve češće oseća potrebu za mokrenjem i to posebno u toku noći. Pritom, čin mokrenja postaje praćen promenama, kao što su oslabljen mlaz i neretko isprekidan mlaz. Može se dogoditi i to da i nakon pražnjenja bešike, potreba za mokrenjem i dalje ostane prisutna,
– Javljaju se bolovi u kostima i to najčešće u leđima. Pritom, sve kosti u organizmu postaju krhke, jer dolazi do smanjenja gustine koštane mase, pa se javlja podložnost ka nastanku i razvoju osteoporoze,
– Dolazi do slabljenja cirkulacije, pa se samim tim i smanjuje prokrvljenost vitalnih organa i razvija se pojačana osetljivost na hladnoću,
– Povećava se rizik od nastanka i razvoja oboljenja kardiovaskularnog sistema. Najčešće, javlja se povišen krvni pritisak, koji ukoliko se ne otkrije i ne sanira na vreme, može dovesti do oštećenja krvnih sudova i do slabljenja srca,
– Javlja se sklonost ka stvaranju i taloženju holesterola u krvi, odnosno u krvnim sudovima,
– Raste rizik od nastanka i razvoja Alchajmerove bolesti,
– Raste rizik od nastanka i razvoja dijabetesa,
– Javljaju se problemi sa osnovnim mentalnim sposobnostima, kao što su sposobnost pamćenja, koncentracija i slično. Muškarac postaje rasejan, slabije pamti, prolazi kroz kratkotrajne, ali neretko ponavljajuće periode konfuzije,
– Javlja se sklonost ka nastanku i razvoju depresije ili ka nastanku i razvoju nekog drugog oblika anksioznog stanja. Neretko, muškarac postaje jako impulsivan, sklon verbalnom sukobljavanju sa okolinom i sve češćem i izraženijem izolovanju od društvene sredine (smanjuje se potreba za druženjem, muškarac sve češće sedi sam kod kuće, nezainteresovan za komunikaciju čak i sa svojim ukućanima),
– Mogu se javiti valunzi gotovo identični kao oni koji se javljaju kod žena u periodu menopauze,
– Dolazi do poremećaja sna. Konkretno, javlja se nesanica, koja je neretko praćena noćnim znojenjem.
Andropauza – uzrok
Glavni uzrok nastanka andropauze, predstavlja starenje kojem je muškarac prirodno izložen i na koje ne može imati uticaj. Samim tim, jasno i nedvosmisleno, može se zaključiti da andropauza nije “rezervisana” samo za pojedince, već da kroz nju, kao kroz jednu od prirodnih i normalnih faza u životu, mora proći svaki muškarac.
Sa procesom starenja, prirodno se javljaju promene u funkciji testisa i upravo te promene, koje smo u predhodnom delu teksta detaljno opisali, dalje uzrokuju nastanak i razvoj simptoma andropauze.
Međutim, osim starenja na koje se ne može uticati, postoje i različiti faktori koji doprinose nastupanju andropauze, tačnije nastupanju simptoma koji ukazuju na prisustvo andropauze.
Jedan od prvih faktora koji utiču na nastanak i na razvoj simptoma andropauze, jeste genetska predispozicija. Ukoliko je bilo koji od muških predaka sa kojim je muškarac u bliskom krvnom srodstvu (otac, deda po ocu, deda po majci, stric ili ujak) imao izraženu andropauzu, velike su šanse da će i njihov potomak imati isti takav ili sličan oblik andropauze.
Sa druge strane, ukoliko muški preci muškarca nisu doživeli, tačnije proživeli andropauzu kao neki posebno težak period života, puno je izvesnije da i njihov potomak neće osetiti posebno intezivne i izražene simptome svoje andropauze.
Međutim, genetska predispozicija nije jedini faktor koji utiče na nastanak i razvoj simptoma andropauze.
Konkretno, ukoliko muškarac vodi neuredan život, ispunjen lošim navikama, kao što su konzumiranje alkohola ili prekomerno konzumiranje cigareta, takvim ponašanjem on stvara “plodno tlo” za nastupanje i razvoj simptoma menupauze. Što su pomenute navike razvijenije i pto se učestalije ponavljaju to se simptomi kroz koje se andropauza manifestuje ranije javljaju i razvijaju se progresivnije.
Takođe, ukoliko je muškarac nedovoljno fizički aktivan i ukoliko ima nepravilno oblikovanu ishranu (ukoliko preferira konzumiranje masnih ili začinjenih namirnica ili konzumiranje šećera u većim količinama) to dodatno doprinosi stvaranju povoljnih uslova za nastanak i razvoj simptoma andropauze.
Zbog prisustva navedenih činjenica, ono što se svakom muškarcu preporučuje, bez obzira da li on ima ili nema genetsku predispoziciju za intezivno izraženu andropauzu, jeste da neposredno pre nego što proslavi 40. rođendan počne da koriguje svoje životne navike (ako to nije uradio pre i ako uopšte ima loše životne navike). Konkretno, sa prestankom konzumiranja alkohola, sa smanjenjem konzumiranja cigareta, sa uređivanjem ishrane i sa obraćanjem pažnje na nivo fizičke aktivnosti kojoj se izlaže, muškarac u vrlo značajnoj meri može uticati na razvoj inteziteta simptoma svoje andropauze. Uz to, ukoliko muškarac vodi uredan život, u koji nisu uključene loše životne navike, to može uticati i na značajno odlaganje perioda u kojem će andropauza nastupiti, pa muškarac duže može ostati zdrav i vitalan.
Andropauza – lečenje
S obzirom da andropauza predstavlja apsolutno prirodnu pojavu čije je prisustvo u životu svakog muškarca neminovno, ona se ne može tretirati i ne tretira se kao bolest, pa se samim tim i ne može lečiti.
Međutim, kao “lečenje” andropauze, tretira se svaki oblik delovanja na smanjenje ili čak eliminisanje inteziteta simptoma kroz koje se andropauza manifestuje. Sa te strane posmatrano i u tom smislu, moguće je “lečiti” andropauzu.
Lečenje andropauze, odnosi se pre svega na korekciju životnih navika o kakvim smo u predhodnom segmentu ovog teksta pisali. Dakle, muškarac treba da prestane sa konzumiranjem alkohola, treba da smanji konzumiranje cigareta, da pojača fizičku aktivnost (konkretno da što više šeta) i da pravilno oblikuje ishranu. Kada je reč o pravilnom oblikovanju ishrane, muškarac posebnu pažnju treba da usmeri ka unosu namirnica koje su zdrave, kao što su sveže povrće i voće, a iz upotrebe treba da izbaci namirnice koje su masne i začinjene i koje ga mogu dovesti do izloženosti stvaranju sala ili nastanku zdravstvenih problema kojima je u ovom specifičnom periodu života podložan.
Ukoliko muškarac primeti naglašen problem sa potencijom i ukoliko to izrazito počne da mu smeta, treba da počne da konzumira namirnice koje pospešuju potenciju. Takve namirnice su: koštunjavo voće (orasi, lešnici, indijski orasi, bademi, pistaći i slično), đumbir, cimet i med. Uz to, u cilju regulisanja potencije, korisno je i konzumiranje određenih vrsta čajeva, kao što su čaj od matičnjaka ili čaj od ruzmarina, a posebno je delotvoran čaj od mešavine bosiljka, celera, peršuna, timijana, meda i belog luka.
Ova čajna mešavina, priprema se na sledeći način: Uzme se 40 grama listova bosiljka, 20 grama listova celera, 20 grama listova peršuna i 30 grama čaja od timijana (od listova i cveta timijana). Zatim, ta čajna mešavina se pomeša sa 2 čena izgnječenog belog luka i sa jednom supenom kašikom meda. Sve to, prelije se sa pola litra provrele vode i to se ostavi da odstoji 30 minuta. Nakon 30 minuta, čaj se procedi i u njega se doda još jedna supena kašika meda. Zatim, pripremljena količina čaja se popije u toku dana (u okviru dva ili tri konzumiranja).
Ukoliko su simptomi andropauze intezivno izraženi i ukoliko značajno utiču na pogoršanje kvaliteta života muškarca, u proces lečenja andropauze, može se uključiti i hormonska terapija.
Konkretnije, muškarac može početi da koristi testosteron u ampulama, kako bi nadoknadio nivo testosterona u organizmu. Testosteron u ampulama, nikako ne treba koristiti bez nadzora i bez saglasnosti lekara, a najčešće se koristi u toku 10 do najviše 12 nedelja i to tako što se upotrebljava jednom nedeljno. Nakon 10 do najviše 12 nedelja terapije testosteronom, neophodno je napraviti pauzu sa njegovom upotrebom i to u trajanju od 4 do 6 nedelja. Terapija testosteronom u cilju lečenja andropauze, najčešće se preporučuje muškarcima koji se nisu ostvarili u ulozi oca (i koji pritom tako nešto planiraju), a koji zbog prisustva andropauze imaju smanjenu plodnost. Prilikom korišćenja terapije testosteronom, pospešuje se proizvodnja spermatozoida i sastav sperme postaje obogaćen prisustvom pokretljivih i vitalnih spermatozoida koji su sposobni da oplode jajnu ćeliju.
Razlog zbog kojeg terapiji testosteronom nikako ne treba pristupati bez saglasnosti lekara je to što se ona mora odrediti tek nakon predhodno sprovedenih analiza u okviru koje se utvrđuje da li je njena primena potrebna i uopšte preporučljiva. Naime, ukoliko muškarac ima dovoljan ili tek blago snižen nivo testosterona u organizmu, terapija testosteronom može dovesti do njegovog viška u organizmu, a višak testosterona, baš kao i manjak testosterona može uzrokovati posledice.
Neke od posledica koje se mogu javiti usled prisustva trajno povišenog nivo testosterona u organizmu su agresivnost ili karcinom prostate. Zato, uzimanju ove terapije nikada i nikako ne pristupajte samoinicijativno i bez preke potrebe.
