Hemangiom jetre, definiše se kao prisustvo benigne (dakle nekancerogene) izrasline, odnosno kao prisustvo benignog tumora koji se formira u unutrašnjosti jetre.
Hemangiom, nastaje i razvija se od krvnih žila koje su nalik venama i koje se prepliću i na taj način formiraju izraslinu.
Određeni procenat medicinskih stručnjaka zagovara tezu i priklanja se mišljenju da hemangiom predstavlja urođenu pojavu koja nastaje kao posledica greške u periodu embrionalnog razvoja i koja nastavlja da se razvija po rođenju, tačnije u toku života.
Međutim, znatno veći procenat medicinskih stručnjaka, protivi se takvom stavu svojih kolega i smatra da hemangiom može nastati i nakon rođenja, tačnije u toku bilo kog perioda života.
Razlog zbog kojeg postoje suprotstavljena mišljenja o tome kada tačno nastaje hemangiom, ogleda se u činjenici da prisustvo hemangioma u početnoj fazi razvoja najčešće nije praćeno nikakvim simptomima, pa se shodno tome retko i otkriva. Tek onda kada dostigne značajne dimenzije, tačnije kada uđe u fazu kasnog razvoja, hemangiom počinje da uzrokuje manifestaciju simptoma. Pritom, početna faza razvoja hemangioma, može trajati zaista jako dugo, čak i godinama. O tome koliko dug taj period može biti, govori i podatak da pojedini oblici hemangioma nikada i ne pređu u kasniju fazu razvoja i nikada se i ne razviju do razmera zbog kojih i u okviru kojih bi njihovo prisustvo u organizmu bilo razotkriveno usled prisustva simptoma.
Samim tim, hemangiom se uglavnom otkriva sasvim slučajno i to bez predhodno izražene sumnje pacijenta da on postoji u organizmu, tačnije u jetri.
Kada se prisustvo hemangioma dijagnostikuje, bukvalno je nemoguće ustanoviti kada je njegov razvoj započet i kada je uopšte hemangiom nastao.
Kako je ustanovljeno, hemangiom se nešto češće javlja kod žena nego kod muškaraca, a poznato je da se može javiti čak i kod dece i to kod veoma male dece (čak i odmah po rođenju). Činjenica da se hemangiom može otkriti kod dece, upravo i predstavlja temelj stava pomenutog procenta medicinskih stručnjaka koji veruju da je reč o urođenoj pojavi.
U nastavku teksta, otkrićemo vam više o tome šta su simptomi hemangioma, o tome koji uzroci doprinose njegovom razvoju, kao i o tome na koji način se hemangiom može lečiti.
Simptomi hemangioma na jetri
Kao što smo već napomenuli, hemangiomi su uglavnom asimptomatski, što znači da svojim prisustvom u jetri ne izazivaju pojavu niti razvoj bilo kakvih simptoma.
Međutim nije uvek tako. Kada hemangiomi počnu intenzivno da se razvijaju i kada se razviju do značajnih dimenzija, oni izazivaju pojavu nekih od sledećih simptoma:
– Dugotrajan gubitak apetita,
– Izražena sklonost ka brzom postizanju sitosti (nakon unosa veoma male količine hrane, osoba se već oseća sitom i prekida obrok),
– Pojava česte i ponavljajuće mučnine koja se neretko završava povraćanjem ili izraženom potrebom za povraćanjem,
– Osećaj punoće ili pritiska u gornjem desnom uglu stomaka (neposredno ispod desne strane rebara).
U na sreću retkim slučajevima, u prisustvu hemangioma na jetri, može se javiti i vizuelno primetan simptom koji se odnosi na pojavu ispupčenja na stomaku u regiji jetre. Pomenuti simptom, javlja se ukoliko je hemangiom ekstremno mnogo razvijen ili ukoliko je njegov položaj u unutrašnjosti jetre takav da se uočava na površini tela.
Takav oblik hemangioma, tretira se kao posebno nepoželjan u organizmu, jer se smatra podložnim povređivanju (recimo prilikom pada ili prilikom jakog udarca u stomak), a povreda hemangioma, mogla bi da dovede do razvoja posledica kao što su unutrašnje krvarenje (koje može biti opasno po život) ili trombocitopenija (to je stanje koje podrazumeva smanjen broj trombocita u krvi, a koje nastaje kao posledica “zarobljavanja” trombocita u unutrašnjosti hemangioma).
Uzroci nastanka i razvoja hemangioma na jetri
U uvodnom delu teksta, već smo napomenuli da nije jasno i precizno oblikovan stav o tome kada tačno nastaju hemangiomi.
Isto tako, nije jasno ustanovljeno ni šta tačno izaziva i podstiče njihov razvoj u unutrašnjosti jetre.
Ono što se zna, jeste da je sa prisustvom hemangioma na jetri povezana genetska predispozicija. Naime, pojava hemangioma, znatno je češća kod osoba čiji su bliski preci (majka, otac, baba ili deda na primer) takođe imali hemangiom.
Takođe, ustanovljeno je da se hemngiomi češće javljaju kod osoba koje su bile izložene nekom obliku povređivanja unutrašnjih organa i unutrašnjem krvarenju (recimo prilikom udesa ili prilikom pada sa veće visine).
Dijagnostikovanje hemangioma na jetri
Hemangiomi na jetri, najčešće se dijagnostikuju slučajno i to u okviru ultrazvučnog pregleda ili u okviru rendgenskog snimanja abdomena koji se sprovode kao deo rutinske kontrole zdravlja ili u cilju dijagnostikovanja nekih drugih zdravstvenih smetnji koje su vezane za abdomen.
Ipak, ukoliko hemangiom poprimi značajne dimenzije, kao što smo već naglasili, on svojim prisustvom može izazvati pojavu simptoma koje pacijent jednostavno ne može ignorisati.
Kada pacijent primeti takve simptome i kada se obrati lekaru, lekar već na osnovu anamneze (razgovora) na osnovu opisa koje pacijent daje može da posumnja da je reč o prisustvu hemangioma.
Ipak, kako medicina nije nauka koja se zasniva i temelji na sumnjama i na neproverenim informacijama, lekar će u cilju jasnog dijagnostikovanja pristupiti najpre ultrazvučnom pregledu pacijenta ili rendgenskom snimanju abdomena svog pacijenta.
Osim na opisane načine, hemangiom se može dijagnostikovati i uz pomoć primene magnetne rezonance ili uz pomoć primene angiografije (angiografija je metod snimanja koje je toliko precizno da omogućava uvid u stanje krvnih sudova i u stanje unutrašnjosti organa).
Ukoliko se u okviru dijagnostikovanja hemangioma, uoče nejasnoće u regiji u kojoj je on prisutan, u cilju razjašnjavanja takvih nejasnoća (konkretno može biti izražena sumnja da li je reč o hemangiomu ili o nekim drugim oblicima promena na jetri), može se pristupiti i obavljanju laparaskopske eksploracije koja kao minimalno invazivna metoda može da dovede do preciznog utvrđivanja karaktera promena na jetri.
Ono što se pod sumnom da je reč o prisustvu hemangioma na jetri nikako ne sme preduzimati, jeste pristupanje vršenju biopsije. Naime, vršenje biopsije u prisustvu hemangioma na jetri, moglo bi da rezultira fatalnim posledicama, jer bi došlo do unutrašnjeg krvarenja u jetri (površina hemangioma nikako ne sme da se ošteti jer kao što smo naveli, hemangiomi su sačinjeni od krvnih žila koje bi ukoliko se prekinu počele ispuštaju svoj sadržaj, odnosno da krvare).
Kada je vreme za zabrinutost?
Način na koji je potrebno da nakon postavljene dijagnoze tretirate prisustvo hemangioma, zavisi prevashodno od dva faktora, a to su dimenzije hemangioma i položaj hemangioma u unutrašnjosti jetre.
Ukoliko je hemangiom malih dimenzija i ukoliko svojim položajem u jetri ne ugrožava funkciju jetre niti je izložen riziku od pucanja, hemangiom nije potrebno tretirati nikakvom terapijom niti ga hirurški odstranjivati. Takav hemangiom, potrebno je samo pratiti i to u početku na svakih 6 meseci, a onda ukoliko lekar procenjuje da češće nije potrebno, tek na svakih godinu dana. Praćenje hemangioma, odnosi se na ultrazvučno posmatranje.
Povod, tačnije vreme za zabrinutost, nastaje u trenutku kada se u okviru ultrazvučnog pregleda ustanovi da je hemangiom naglašeno veliki i da kao takav zauzima značajnu površinu unutrašnjosti jetre i da na taj način ugrožava njenu normalnu i zdravu funkciju.
Takođe, vreme za zabrinutost je i onda kada je položaj hemangioma u unutrašnjosti jetre takav da može da se primeti i opipa na površini tela. Takav hemangiom, može da vas izloži opasnosti ukoliko pukne, a sklon je riziku od pucanja prilikom udarca u stomak, prilikom povreda zadobijenih u saobraćajnom udesu ili prilikom pada.
Mnogi pacijenti kod kojih je dijagnostikovano prisustvo hemangioma na jetri, zabrinuti su pred dilemom da li ovaj oblik benignog (dobroćudnog) tumora može da preraste u maligni (zloćudni) tumor.
Međutim, što se takve dileme tiče, nema razloga za zabrinutost.
Naime, u medicinskoj praksi nije poznato da je hemangiom ikada prerastao u maligni tumor, tačnije u karcinom.
Lečenje hemangioma
Lečenju hemangioma, pristupa se onda kada hemangiom postane veći od 5 centimetara i kada kao takav može da ugrozi funkciju jetre ili zdravlje, pa čak i život pacijenta.
U takvim slučajevima, treba pristupiti lečenju hemangioma, a lečenje se odnosi na postupak hirurškog odstranjivanja hemangioma.
Postupak hirurškog odstranjivanja hemangioma, obavlja se obavljanjem resekcije, tačnije obavljanjem odstranjivanja dela jetre u kojem je hemangiom formiran. Prilikom izvođenja takvog postupka, teži se očuvanju vitalnog dela jetre, odnosno očuvanju normalne i zdrave funkcije jetre.
Ukoliko je hemangiom toliko veliki da zauzima većinski deo unutrašnjosti jetre i ukoliko kao takav ne može da se odstrani uz očuvanje vitalnog dela jetre, odnosno uz očuvanje normalne i zdrave funkcije jetre, jedino što je moguće uraditi, jeste pristupiti transplataciji jetre. Na svu sreću, situacije u kojima je razvijenost hemangioma toliko naglašena da je jedino moguće rešenje koje bi dovelo do njegovog odstranjivanja iz organizma transplatacija jetre, veoma su retke i javljaju se kod izuzetno malog procenta pacijenata.
U medicinskoj praksi, poznati su brojni primeri pacijenata, kod kojih prisustvo hemangioma na jetri nikada nije dovelo do potrebe za obavljanjem resekcije jetre niti do potrebe za obavljanjem transplatacije jetre.
Naime, kod ogromnog broja pacijenata, hemangiom se razvija samo do određene granice, nakon koje počinje da stagnira i doživotno ostaje u bezbedno izraženim dimenzijama.
Pacijenti sa takvim oblikom hemangioma, mogu normalno i neometano da žive i kod takvih pacijenata, hemangiom ne utiče ni na smanjenje kvaliteta života niti na skraćivanje životnog veka.
Sve što je kod takvih pacijenata potrebno, ponovićemo još jednom, jeste redovno praćenje hemangioma.
Osobe koje imaju dijagnostikovan hemangiom na jetri, posebno bi trebalo da vode računa o životnim navikama i da izbegavaju ponašanje koje bi moglo da dovede do oštećenja funkcije jetre.
Konkretnije, takve osobe, trebalo bi da izbegavaju konzumiranje alkohola, da pažljivo i ograničeno koriste lekove (bez obzira na vrstu terapije u okviru koje je potrebno koristiti lekove) i da izbegavaju izloženost bilo kom obliku štetnih i toksičnih materija.
Uz to, osobe koje imaju dijagnostikovan hemangiom na jetri, trebalo bi posebno da se čuvaju od povreda stomaka, jer bi povređivanje regije u kojoj je smeštena jetra, moglo da inicira razvoj, odnosno ubrzavanje razvoja hemangioma.
Ženama koje imaju dijagnostikovan hemangiom na jetri, ne preporučuje se upotreba pilula za kontracepciju niti uzimanje hormonske terapije koja podrazumeva uzimanje estrogena. Naime, hormoni koji su smešteni u kontraceptivnim pilulama, baš kao i estrogen koji se koristi u okviru hormonske terapije, mogu inicirati ili ubrzati razvoj hemangioma na jetri.
