Prisustvo crevnih parazita, osnosno glista u stolici definiše se kao oblik infekcije koja kako kod dece, tako i kod odraslih, nastaje i razvija se kao posledica prljavih ruku ili kao posledica konzumiranja vode ili hrane koja je kontaminirana, odnosno zaražena prisustvom jajašaca parazita.
Osim u kontaminiranoj vodi ili u kontaminiranoj hrani, jajašca parazita veoma često se mogu naći i u pesku ili u zemlji koja je kontaminirana, odnosno koja je bila u direktnom dodiru sa ljudskim ili sa životinjskim izmetom koji je zaražen parazitima.
Baš iz tog razloga što se jajašca parazita mogu naći u pesku ili u zemlji, deca koja se igraju u pesku ili koja dodiruju zemlju, a koja pritom nemaju izgrađene higijenske navike i koja stavljaju prste u usta, pojačano su izložena riziku od infekcije crevnim parazitima.
Kada su u pitanju odrasli, do nastanka i do razvoja infekcije crevnim parazitima (glistama) najčešće dolazi ukoliko osoba konzumira nedovoljno termički obrađeno meso koje je u procesu klanja životinje došlo u dodir sa životinjskim izmetom. Voće ili povrće koje je sađeno ili ubrano u blizini septičke jame ili koje je zalivano vodom koja je kontaminirana ljudskim ili životinjskim zaraženim izmetom, a koje nije temeljno oprano pre konzumiranja, takođe može predstavljati izvor zaraze crevnim parazitima, odnosno glistama.
Crevni paraziti odnosno gliste koje se mogu naći u ljudskoj stolici, pripadaju grupi “Nematoda”. Nematode su ustvari valjkasti crvi, među kojima su najrasprostranjeniji “Enterobius vermicularis” i “Ascaris lumbricoides”. “Enterobius vermicularis” paraziti, često se nazivaju i dečije gliste jer se smatraju najčešćim izazivačima parazitske infekcije kod dece. Ipak, deca, baš kao i odrasli mogu se inficirati i parazitima “Ascaris lumbricoides” koji se često nazivaju i “čovečije gliste”.
Kao što se već može zaključiti, odrasli se češće inficiraju parazitima “Ascaris lumbricoides”, odnosno “čovečijim glistama”, ali se takođe mogu inficirati i “dečijim glistama”, posebno ukoliko su u neposrednom kontaktu sa detetom kod kojeg je prisutan takav oblik infekcije.
Kada jajašca parazita na gore opisane načine dospeju u ljudski organizam, ona počinju da se razvijaju i prelaze u odrasle jedinke parazita. Postoje ženke i mužjaci parazita i njihova karakteristika je da se u unutrašnjosti ljudskog organizma razmnožavaju i da rastu hraneći se hranljivim materijama koje putem ishrane dospevaju u organizam.
Osim u unutrašnjosti creva, pa samim tim i u sastavu stolice, paraziti se mogu razviti i u brojnim drugim regijama ljudskog organizma. Zbog toga, jako je važno na vreme prepoznati simptome crevnih parazita i započeti terapiju koja ima za cilj da dovede do izlečenja, odnosno do izbacivanja parazita iz organizma.
Ono što je važno napomenuti, jeste da se simptomi infekcije crevnim parazitima (glistama) kod dece često razlikuju od simptoma infekcije crevnim parazitima (glistama) kod odraslih. Razlog za to je što su kao što smo to već i napomenuli, deca i odrasli uglavnom zaraženi različitim vrstama parazita.
Osim simptoma, razlikuju se i osobine koje su vezane za razvoj i za lečenje infekcije crevnim parazitima kod dece i kod odraslih.
U nastavku teksta, imaćete prilike da saznate sve potrebne detalje koji se tiču simptoma, uzroka i procesa lečenja crevnih parazita, odnosno glista, kod dece i kod odraslih.
Simptomi crevne parazitske infekcije kod dece
Simptomi crevne parazitske infekcije, razvijaju se znatno brže nego što je to slučaj kod odraslih. Razlog prisustva takve činjenice, ogleda se u tome što je dečiji organizam uglavnom manje otporan nego što je organizam odrasle osobe. Međutim, razvoj parazitske infekcije kod dece, zavisi i od toga da li je dete zaraženo “dečijim” ili “Čovečijim” glistama.
Ukoliko je dete zaraženo “dečijim glistama”, odnosno parazitima koji se stručno nazivaju “Enterobius vermicularis” paraziti, simptomi se najčešće razvijaju u roku od jedne do nekoliko nedelja od trenutka u kojem su jajašca parazita dospela u organizam.
Razvoj simptoma “dečije gliste”, ogleda se kroz sledeće pojave i stanja koja nastupaju u organizmu deteta:
– Javlja se intenzivan svrab rektalne regije (svrab anusa), koji je posebno izražen u toku noći i neposredno pred početak vršenja i nakon vršenja velike nužde.
– Dete se učestalo budi noću i postaje nervozno i razdražljivo usled prisustva svrabau rektalnoj regiji.
– Dete plače pre i nakon vršenja velike nužde i češe rektalnu regiju.
– Dete se žali na čest i ponavljajuć osećaj mučnine i na česte i ponavljajuće bolove u stomaku.
– Dete nema apetit i odbija hranu.
Simptomi “čovečije gliste” kod deteta
Ukoliko je dete inficirano “čovečijim glistama”, simptomi su znatno izraženiji i baš kao i simptomi koji su karakteristični za infekciju “dečijom glistom”, zahtevaju brzu reakciju roditelja, odnosno odvođenje deteta kod lekara.
Ovo su pojave i stanja koja se definišu kao simptomi infekcije “čovečijim glistama” kod deteta:
– Dete nema apetit i odbija hranu,
– Stomak deteta, uprkos odbijanju hrane postaje izraženo veliki i tvrd na dodir,
– Javlja se povišena temperatura i groznica kod deteta,
– U stolici deteta se mogu uočiti odrasle jedinke parazita,
– Dete se žali na bol u stomaku i na učestalu i ponavljajuću mučninu,
– Dete ima poteškoća sa pražnjenjem creva (preciznije, dolazi do čestog nastupanja zatvora),
U najtežim oblicima infekcije “čovečijim glistama”, dete može imati skraćen dah i može početi da povraća ili da iskašljava odrasle jedinke parazita (takvi simptomi, nastupaju isključivo ukoliko se dete nepravilno leči od crevne parazitske infekcije i ukoliko je kao posledica toga nastupilo širenje parazita po organizmu, odnosno ukoliko su paraziti prisutni i u želucu ili u plućima deteta.
Do nastanka i do razvoja parazitske infekcije u regiji želuca ili u regiji creva, može doći ukoliko dete udahne jajašca parazita ili ukoliko u toku ispoljavanja crevne parazitske infekcije nedovoljno pere ruke i ukoliko dodiruje, tačnije češe rektalnu regiju pa nakon toga parazite sa ruku prenosi u usta ili na predmete koje koristi. Jajašca parazita, nisu vidljiva golim okom, već samo i isključivo uz pomoć mikroskopa, a kada se nađu u spoljašnjoj sredini (na igračkama, na vešu, na odeći, na posteljini ili na dasci za WC šolju), mogu opstati i po dve pa čak i po tri nedelje. Za to vreme, jajašca mogu dospeti u kontakt sa drugom decom ili sa odraslima i mogu izazvati nastanak novih infekcija.
Ono što treba znati, jeste da su i takvi, najkomplikovaniji oblici parazitskih infekcija na svu sreću izlečivi, ali svakako ne treba dozvoliti da se one razviju i dete treba na vreme i pravilno lečiti od crevne parazitske infekcije).
Uzroci crevne parazitske infekcije kod dece
Kao što smo donekle već naglasili i objasnili u uvodnom delu teksta, uzroci nastanka i razvoja crevne parazitske infekcije kod dece, vezuju se za konzumiranje kontaminirane vode ili kontaminirane hrane, odnosno za konzumiranje vode ili hrane koja je zaražena jajašcima “dečijih” ili “čovečijih” glista.
Takođe, crevna parazitska infekcija, može nastupiti i može se razviti i ukoliko se dete igra u pesku ili sa zemljom koja je zaražena pomenutom vrstom jajašaca, to jest jajašcima parazita i ukoliko u toku ili nakon igre neoprane ruke stavlja u usta ili ukoliko proguta deliće peska ili zemlje u kojoj se nalaze jajašca parazita.
Uz to, crevna parazitska infekcija kod dece može nastati i može se razviti i ukoliko dete koristi predmete na kojima se nalaze jajašca parazita.
Lečenje infekcije crevnim parazitima kod dece
Što se tiče lečenja crevne parazitske infekcije kod dece, najvažnije je da se sa terapijom započne što pre, što znači odmah po prepoznavanju gore navedenih simptoma infekcije.
Kada se simptomi infekcije prepoznaju, potrebno je hitno odvesti dete kod lekara i podvrgnuti ga pregledu, odnosno laboratorijskoj analizi uzorka stolice. Rezultati takve analize, maksimalno precizno i pouzdano mogu da pokažu da li je dete inficirano “dečijim” ili “čovečijim” glistama i koliko je infekcija razvijena.
Nakon dijagnostikovanja infekcije, lekar će detetu prepisati adekvatnu terapiju koja se odnosi na upotrebu antiparazitskih medikamenata. Vrsta medikamenata, kao i doza u kojoj će se oni upotrebljavati, zavise od uzrasta deteta, kao i od stepena razvijenosti infekcije.
Uglavnom, period od nedelju dana, smatra se periodom koji je dovoljan da dovede do izlečenja deteta, odnosno do izbacivanja parazita iz organizma deteta.
U cilju postizanja apsolutne sigurnosti u to da je dete izlečeno od infekcije crevnim parazitima, potrebno je ponoviti laboratorijsku analizu uzorka stolice deteta i to tri nedelje nakon što su simptomi infekcije prestali da se manifestuju.
Ukoliko rezultati takve kontrole pokažu da se u stolici deteta ne nalaze odralse jedinke parazita niti jajašca parazita, smatra se da je dete definitivno izlečeno.
U toku lečenja deteta od infekcije crevnim parazitima, potrebno je posebno usmeriti pažnju na higijenu deteta, kao i na higijenu predmeta koje dete koristi i na higijenu prostora u kojem dete boravi.
Naime, dete mora što redovnije se kupa i da pere ruke, mora da ima uredno posečene noktiće i ne sme da stavlja ruke u usta.
Pritom, detetu mora redovno da se menja posteljina i mora da se obraća više pažnje na higijenu njegove posteljine, odeće, pidzame i veša.
Simptomi crevne parazitske infekcije kod odraslih
Simptomi crevne parazitske infekcije kod odraslih, uglavnom se razvijaju veoma sporo i dugo mogu ostati neprimećeni.
Takav slučaj, posebno je izražen ukoliko je odrasla osoba inficirana “Enterobius vermicularis” parazitima odnosno “dečijim glistama”. Naime, može proći čak i godinu dana, pa i dve godine od trenutka u kojem se odrasla osoba inficirala jajašcima pomenute vrste parazita do trenutka kada počnu da se manifestuju prvi simptomi.
Simptomi koji otkrivaju infekciju “dečijim glistama” kod odrasle osobe, uglavnom se vezuju za pojavu nadutosti stomaka, za pojavu kako pacijenti kažu “čudnog” bola u regiji creva i za pojavu odraslih jedinki parazita u stolici.
Kada je reč o simptomima infekcije “Ascaris lumbricoides” parazitima, odnosno o simptomima infekcije “čovečijim glistama” (takva infekcija se stručno naziva askarijaza), okolnosti su nešto drugačije i tada su simptomi izraženi kroz prisustvo, odnosno pojavu sledećih stanja u organizmu odrasle osobe:
– Osoba često oseća mučninu koja se smenjuje sa bolom u stomaku ili je praćena povraćanjem,
– Stomak postaje otečen i tvrd na dodir (kao i kod dece),
– Osoba često ima problem sa dijarejom u okviru koje se u stolici mogu uočiti tragovi krvi,
– U stolici, bez obzira da li je proređena ili čvrsta, mogu se uočiti odrasle jedinke parazita,
– Osoba je hronično umorna i iscrpljena,
– Javlja se gubitak apetita, a čak i pre nego što osoba izgubi apetit počinje naglo da gubi kilograme,
U najtežim slučajevima, tačnije onda kada se parazitska infekcija proširi u unutrašnjosti organizma, mogu se javiti i simptomi kao što su povraćanje ili iskašljavanje odraslih jedinki parazita.
Uzroci crevne parazitske infekcije kod odraslih
Uzroci crevne parazitske infekcije kod odraslih, uglavnom su vezani za nedovoljnu higijenu ruku, kao i za konzumiranje hrane ili vode koja je kontaminirana, odnosno zaražena jajašcima parazita. Hrana koja je najčešće zaražena, jeste voće ili povrće koje je nedovoljno oprano neposredno pre konzumiranja, a koje je predhodno došlo u direktan dodir sa jajašcima parazita, ali i meso koje je prilikom klanja životinje došlo u kontakt sa životinjskim izmetom.
U cilju zaštite od nastanka i od razvoja crevne parazitske infekcije, preporučuje se što redovnije pranje ruku, temeljno pranje voća i povrća pre upotrebe, kao i temeljna termička obrada mesa i namirnica od mesa.
Naravno, baš kao i deca i odrasli se mogu inficirati parazitima ukoliko dolaze u kontakt sa peskom ili sa zemljom koja je kontaminirana i ukoliko nakon takvog kontakta ne operu ruke.
Pored navedenih, jedan od najčešćih načina na koje se odrasli mogu inficirati parazitima, jeste kontakt sa stolicom deteta koje je takođe inficirano ili kontakt sa predmetima na koje je dete ukoliko su mu rukice neoprane moglo da prenese infekciju (nakon što je češalo rektalnu regiju recimo).
Lečenje crevne parazitske infekcije kod odraslih
Baš kao i deca i odrasli treba da se obrate lekaru i da započnu lečenje crevne parazitske infekcije čim primete manifestaciju prvih simptoma.
Osim obraćanja lekaru, početku lečenja, tačnije početku upotrebe terapije, treba da predhodi laboratorijska analiza uzorka stolice, u okviru koje će se dijagnostikovati vrsta i stepen razvijenosti infekcije.
Lečenje crevne parazitske infekcije kod odraslih, najčešće se sastoji iz upotrebe antiparazitskih medikamenata kao što su “Medendazol”, “Ivermektin” (za koji se kao zamena koristi “Stromectol”) ili “Albendazol” (za koji se kao zamena koristi “Albenza”).
Terapiju je najčešće potrebno sprovoditi tri dana i period od tri dana, smatra se dovoljnim kako bi se izbacili svi paraziti iz organizma. Po prestanku ispoljavanja simptoma infekcije, baš kao i kod dece, i kod odraslih je potrebno nakon nekoliko nedelja ponoviti laboratorijsku analizu uzorka stolice, kako bi se izvršila provera stanja pacijenta, odnosno kako bi se ustanovilo da li je došlo do nastanka i do razvoja reinfekcije.
