Dilatacija i kiretaža materice, predstavljaju dva međusobno povezana ginekološka zahvata. Preciznije, dilatacija se definiše kao proces širenja grlića materice koji se vrši uz pomoć specijalnog, za to predviđenog medicinskog instrumenta, a u cilju ostvarivanja prohodnosti do unutrašnjosti materice, odnosno u cilju ostvarivanja mogućnosti obavljanja kiretaže.
Iz navedene činjenice, možete zaključiti da se kiretaža ne može obaviti bez prethodno obavljene dilatacije.
S obzirom da obavljanje dilatacije, odnosno obavljanje širenja grlića materice izaziva pojavu bola, dilatacija, kao i kiretaža, obavljaju se uglavnom uz upotrebu lokalne anestezije. U pojedinim slučajevima i to najčešće na zahtev pacijentkinje, dilatacija i kiretaža materice mogu se obavljati i uz upotrebu totalne anestezije.
Ono što je potrebno obezbediti neposredno pre i za vreme obavljanja dilatacije, jesu savršeno sterilni uslovi, jer u protivnom, ukoliko instrument koji se koristi u toku dilatacije nije sterilan, to može usloviti razvoj komplikacija koje se mogu manifestovati uglavnom kroz pojavu različitih vrsta infekcija.
Kada se obavi dilatacija, to jest kada se širenjem grlića materice obezbedi potreban pristup unutrašnjosti materice, to je trenutak u kojem se može započeti obavljanje kiretaže materice.
Kiretaža materice, obavlja se uz pomoć specijalnog medicinskog instrumenta koji se naziva kireta i koji se koristi tako što se uz pomoć njega vrši struganje sadržaja sa zidova materice.
Postupak kiretaže materice, mora da se obavlja u takođe savršeno sterilnim uslovima i to maksimalno pažljivo, jer u protivnom, nedovoljno ili nepravilno sterilisana kireta može izazvati infekciju materice ili čak prodiranje patogenih mikroorganizama u krvotok pacijentkinje (takva činjenica dalje može uzrokovati nastanak i razvoj sepse i može dovesti do situacije u kojoj pacijentkinja može postati životno ugrožena), a ukoliko se kireta koristi nepažljivo, njena površina može povrediti površinu zidova materice ili čak dovesti do probijanja zida materice.
Kada se vrši kiretaža materice?
Termin “kiretaža”, ogroman procenat populacije poistovećuje sa terminom “abortus”. Međutim, vršenje abortusa, tačnije vršenje prekida trudnoće, samo je jedan od potencijalnih razloga za pristupanje vršenju kiretaže.
Naime, postoje različita stanja koja mogu nastati i koja se mogu razviti u organizmu, tačnije u genitalnom traktu žene, a koja mogu rezultirati potrebom za vršenjem kiretaže materice.
Konkretno, ovo su mogući ciljevi vršenja kiretaže materice:
– Prisustvo potrebe za prekidom trudnoće (prisustvo potrebe za vršenjem abortusa): Kada je u pitanju potreba za prekidom trudnoće, to jest potreba za vršenjem abortusa, mnogi takvu želju već u startu osuđuju i tumače je kao sebičan i nepravedan postupak majke, tačnije žene koja u datom slučaju ne želi da se ostvari u ulozi majke. Međutim, potreba za prekidom trudnoće ne mora isključivo biti i nije uvek odraz sebičnosti ili nepravednosti majke. Zato, ne treba svaki oblik potrebe za prekidom trudnoće generalizovati i posmatrati ga iz iste perspektive. Konkretno, postoje situacije u kojima je žena jednostavno prinuđena da se podvrgne abortusu i sutuacije u kojima je takva odluka jedino pametno, pa čak i jedino moguće rešenje.
Takve situacije mogu biti vezane za prisustvo visokorizične trudnoće koja ukoliko se ne prekine preti da će ugroziti život trudnice ili da će uticati na to da se beba rodi sa prisustvom teških oblika poremećaja u razvoju i sa prisustvom anomalija (ukoliko je trudnica recimo ne znajući da je trudna bila podvrgnuta terapiji medikamentima). Takođe, u određenim i na svu sreću retkim situacijama, trudnoća ne nastaje kao rezultat ljubavi, već kao posledica preživljenog seksualnog nasilja, odnosno kao posledica silovanja. Potrebu za prekidom takve trudnoće, niko jednostavno nema pravo da osudi niti da komentariše.
Šta god da je razlog potrebe za prekidom trudnoće, obavljanje kiretaže materice u cilju prekida trudnoće, najbezbednije je obaviti u ranoj trudnoći, preciznije do trinaeste nedelje trudnoće. Kiretaža materice u kasnijim fazama razvoja trudnoće sa sobom povlači prisustvo rizika i njenom sprovođenju pristupa se isključivo ukoliko postoji preka potreba za tim, tačnije ukoliko je ugrožen život trudnice ili ukoliko je doveden u pitanje razvoj ploda.
– Prisustvo potrebe za odstranjivanjem zaostalog tkiva iz unutrašnjosti materice, onda kada je trudnoća prekinuta spontanim pobačajem: Svaka trudnica čija se trudnoća završila, tačnije čija je trudnoća prekinuta spontanim pobačajem, neposredno nakon tog traumatičnog događaja, prinuđena je da se podvrgne kiretaži materice. U okviru vršenja takvog oblika kiretaže materice, vrši se odstranjivanje preostalog tkiva iz unutrašnjosti materice koje bi ukoliko se ne odstrani i ukoliko ostane u unutrašnjosti materice moglo da izazove nastanak i razvoj sepse i da tako dovede u pitanje opstanak opšteg zdravlja ili čak života žene.
– Prisustvo potrebe za uklanjanjem polipa ili drugih oblika izraslina koje su eventualno prisutne u unutrašnjosti materice, odnosno koje su eventualno izražene na zidovima materice: U brojnim situacijama u kojim je dijagnostikovano prisustvo polipa ili drugih oblika izraslina na zidovima materice, kiretaža materice se pokazala kao dovoljno efikasan tretman, tačnije ginekološki zahvat koji dovodi do izlečenja pacijentkinje.
– Prisustvo potrebe za saniranjem stanja koje je dovelo do pojave vaginalnog krvarenja koje se javlja za vreme menopauze: Vrlo često i pritom najčešće kod žena koje su u menopauzi dolazi do pojave vaginalnog krvarenja koje nije povezano sa menstrualnim ciklusom, odnosno do pojave krvarenja koje se javlja između menstrualnih ciklusa. Takvi oblici vaginalnog krvarenja, mogu biti povezani sa prisustvom hormonalnih poremećaja ili sa prisustvom nekih drugih vrsta zdravstvenih smetnji koje su povezane sa reproduktivnim sistemom, to jest sa sistemom genitalnih organa. Zbog krvarenja kakvo smo opisali, može se pristupiti vršenju kiretaže materice. Takav oblik kiretaže materice, vrlo često i vrlo uspešno dovodi ne samo do zaustavljanja krvarenja već i do otvaranja mogućnosti pravilnog dijagnostikovanja konkretnog uzroka krvarenja.
Naime, dok je vaginalno krvarenje prisutno, neretko nije moguće jasno prepoznati njegove uzroke. Kada se vaginalno krvarenje zaustavi, tačnije kada se u toku vršenja kiretaže materice, zidovi materice očiste od prisustva krvi i od prisustva krvnih ugrušaka, zidovi materice postaju pregledni i na njima se mogu uočiti eventualno prisutne promene koje mogu biti uzroci vaginalnog krvarenja.
Dilatacija i kiretaža materice – postupak
Postupak dilatacije i kiretaže materice, traje između 20 minuta i pola sata i obavlja se najčešće uz delovanje lokalne anestezije. Samo u pojedinim i znatno ređim slučajevima kada je kod pacijentkinje prisutna visoka izraženost straha, dilatacija i kiretaža materice, može se izvoditi i uz delovanje totalne anestezije.
Dilatacija i kiretaža materice, vrše se strogo u bolničkim uslovima i važno je da ih obavlja ginekolog koji je stručan i iskusan u takvim oblastima ginekoloških zahvata.
Nedovoljna stručnost i nedovoljno iskustvo ginekologa, mogu da rezultiraju greškama koje su u ovom slučaju nedopustive i koje mogu da ugroze opšte zdravlje trudnice. Na svu sreću, ogromna većina ginekologa koji obavljaju dilataciju i kiretažu materice, dovoljno su stručni i iskusni i to dovoljno obećava da će se postupak čijem vršenju pristupaju završiti bezbedno po zdravlje žene.
Kao što smo u uvodnom delu teksta već objasnili, u procesu vršenja dilatacije i kiretaže materice, prednost doslovno uvek ima dilatacija. Dakle, vršenje dilatacije prethodi vršenju kiretaže materice i podrazumeva širenje grlića materice uz pomoć specijalnog medicinskog instrumenta. Svrha širenja grlića materice, jeste stvaranje prohodnosti do unutrašnjosti materice i omogućavanje pristupa zidovima materice sa kojih je u toku vršenja kiretaže materice potrebno ukloniti sve ono što se na njihovoj površini i uopšteno u unutrašnjosti materice nalazi (to mogu biti tragovi, tačnije ostaci tkiva koje je preostalo nakon spontanog pobačaja, tragovi krvi i krvnih ugrušaka, polipi i slično).
Postupak kiretaže materice, započinje tako što se nakon izvršene dilatacije kroz vaginalni kanala i kroz grlić materice u unutrašnjost materice unese kireta koju ginekolog sve vreme drži u rukama i uz pomoć vrši takozvano “sastrugavanje” zidova materice. Pomenuti proces “sastrugavanja” iako je nazvan terminom koji se vezuje za nekakav grub ili agresivan postupak, mora se izvoditi izuzetno pažljivo i koliko je god moguće nežno, jer u protivnom, može dovesti do povređivanja zidova materice ili do probijanja zida materice. U većini slučajeva, kada se sastružu svi delovi stranog tela koje je pre vršenja kiretaže materice bilo prisutno u unutrašnjosti materice i kada upotreba kirete može da se obustavi, iz unutrašnjosti materice, iz grlića materice i iz vaginalnog kanala izvlači se kireta i na njeno mesto se postavlja specijalno dizajnirana medicinska sisaljka koja ima zadatak da usisavanjem pokupi sve delove stranog tela koji su sastrugani sa zidova materice.
Procesom usisavanja svih delova stranog tela iz unutrašnjosti materice, vršenje kiretaže materice se završava.
Dilatacija i kiretaža materice – posledice
Posledice izvršenog procesa dilatacije i kiretaže materice, mogu biti izražene kroz prisustvo različitih oblika komplikacija koje je jako važno znati prepoznati i koje ukoliko se manifestuju i prepoznaju zahtevaju hitno obraćanje lekaru.
Takve posledice, odnosno komplikacije, mogu biti izražene kroz prisustvo sledećih stanja u organizmu žene:
– Pojava vrtoglavice,
– Pojava opšte slabosti organizma,
– Pojava intenzivnog bola u regiji donjeg stomaka ili u regiji slabinskog dela leđa,
– Prisustvo vaginalnog krvarenja koje je izraženo duže od dve nedelje nakon vršenja procesa dilatacije i kiretaže materice (posebnu pažnju treba usmeriti ka intenzitetu krvarenja jer krvarenje nakon pomenutog procesa predstavlja nešto što je normalno, ali što treba da stagnira iz dana u dan, a nikako da se pojačava. Pojačavanje intenziteta krvarenja, pogotovo ukoliko je praćeno prisustvom ostalih oblika posledica i komplikacija koje upravo navodimo i trajanje krvarenja duže od dve nedelje, treba da se protumači kao dovoljno jak razlog da se hitno obratite lekaru),
– Prisustvo povišene telesne temperature,
– Prisustvo groznice,
– Pojava i prisustvo kontrakcija, to jest grčenja u regiji materice (ukoliko se grčenje često ponavlja i ukoliko traje duže od dve nedelje od dana vršenja dilatacije kiretaže materice, potrebno je obratiti se lekaru),
– Pojava vaginalnog iscedka koji je praćen neprijatnim mirisom,
– Pojava emotivne razdražljivosti koja je praćena potrebom za plakanjem (ova posledica, po mišljenju mnogih predstavlja jednu od najneugodnijih posledica i najčešće nastaje i razvija se kod žena koje su bile prinuđene da se podvrgnu vršenju dilatacije i kiretaže materice i to u cilju prekida trudnoće usled težnje da očuvaju sopstveno zdravlje ili čak usled težnje da sačuvaju sopstveni život ili koje su takođe bile prinuđene da se podvrgnu vršenju dilatacije i kiretaže materice u cilju uklanjanja ostataka tkiva iz unutrašnjosti materice nakon izgubljene trudnoće, to jest nakon proživljenog spontanog pobačaja. Takvim ženama, kako bi što lakše i što brže mogle da prebrode stanje u kakavom se nalaze izuzetno je potrebna psihološka podrška okoline. Svaka osuda ili nerazumevanje od strane okoline, može da doprinese pogoršanju njihovog emotivnog stanja i može da ih dovede do stanja depresije).
Dilatacija i kiretaža materice – iskustva
Iskustva žena koje su imale prilike da se podvrgnu procesu dilatacije i kiretaže materice, ne mogu se generalizovati i razlikuju se doslovno od osobe do osobe.
Na način na koji su takva iskustva definisana, utiču brojni faktori kao što su uzrok koji je doveo do potrebe za vršenjem dilatacije i kiretaže materice, mesto, tačnije bolnica u kojoj su obavljene dilatacija i kiretaža materice (uz to i pristup osoblja na koje je žena bila upućena), ali i mentalni sklop žene, pa čak i starost žene.
U većini slučajeva, žene koje su se na ovakav korak odlučile jer su na njega bile prinuđene (recimo zbog neophodnog prekida trudnoće ili nakon spontanog pobačaja) zahtevaju više vremena kako bi se i fizički i psihički oporavile od čitavog postupka. Sa druge strane, postoje i žene koje su mada to zvuči grubo i nimalo dopadljivo, odlazak na dilataciju i kiretažu materice počele da doživljavaju kao rutinu.
U ogromnoj meri, doživljaj dilatacije i kiretaže materice, uslovljen je stepenom socijalnog, moralnog i psihološkog sklopa žene.
Iskustva žena koje imaju visoko postavljene moralne standarde ili koje žive u socijalno razvijenijim sredinama, ne mogu da se poistovete sa iskustvima žena koje su promiskuitetne ili koje su kulturno i emotivno “srasle” sa socijalno nerazvijenim sredinama.
Što se tiče iskustava u vezi bolničkih uslova u kojima su obavljene dilatacija i kiretaža materice, iskustva su uglavnom pozitivna, bez obzira da li je reč o državnim ili o privatnim bolnicama. Naime, vršenje postupka kakav je postupak dilatacije i kakav je postupak kiretaže materice, u ogromnoj većini slučajeva, poverava se iskusnim ginekolozima, koji osim visoke stručnosti u oblasti svog posla, poseduju i umeće pravilnog ophođenja prema pacijentkinjama. Ophođenje ginekologa, od ogromne je važnosti kako bi se pacijentkinja opustila, kako bi stekla poverenje i kako bi lakše i brže prošla kroz period oporavka.
Dilatacija i kiretaža materice – oporavak
Ono kroz šta svaka pacijentkinja koja je bila podvrgnuta dilataciji i kiretaži materice mora da prođe, jeste period oporavka.
Period oporavka, započinje odmah po završetku dilatacije i kiretaže materice i to tako što pacijentkinja nekoliko sati mora da bude zadržana u bolnici i da odleži.
Nakon toga, pacijentkinja može da izađe iz bolnice i da ode kući, ali ono o čemu mora strogo da vodi računa, jeste da se ne izlaže fizičkim aktivnostima i da se takvim aktivnostima vrlo postepeno vraća.
Naime, minimalno dve nedelje nakon vršenja dilatacije i kiretaže materice, pacijentkinja ne sme da podiže ništa teško, ne sme da radi vežbe, da trči, da vozi bicikl, niti da upražnjava seksualne odnose.
U pomenutom periodu, pacijentkinja ne sme da koristi tampone, ne sme da ispira unutrašnjost vagine i ne sme da koristi nikakve preparate koji dolaze u kontakt sa unutrašnjošću vagine.
U prvih 24 sata nakon vršenja dilatacije i kiretaže materice, može doći i najčešće dolazi do pojave jačih kontrakcija, to jest grčeva u predelu materice.
Takvi grčevi, već sutradan, dakle nakon 24 sata, treba da postanu blagi i kao takvi mogu trajati i do čak dve nedelje. Međutim, ukoliko grčevi traju duže od dve nedelje, potrebno je obratiti se lekaru.
Pomenuti grčevi, mogu biti praćeni i često su praćeni bolovima i krvarenjem, ali i takvi simptomi, takođe već nakon prvih 24 časa treba da postanu blagi i ne treba da traju duže od dve nedelje.
Ukoliko bolovi postanu jači i ukoliko krvarenje postane intenzivnije u toku pomenute dve nedelje ili ukoliko i nakon dve nedelje takvi simptomi u potpunosti ne prestanu, potrebno je obratiti se lekaru.
Ono što takođe treba znati, a vezano je za period oporavka od dilatacije i kiretaže materice, jeste da se u tom periodu gubi saznanje o tome kada će doći do sledeće ovulacije, kao i do menstrualnog ciklusa. Pritom, nekoliko meseci od trenutka vršenja dilatacije i kiretaže materice, nije preporučljivo da žena ostane u drugom stanju. Zato, kada dođe trenutak da žena može ponovo da uđe u seksualne odnose, potrebno je koristiti zaštitu.
Nakon svakog obavljanja dilatacije i kiretaže materice, lekar će pacijentkinji reći kada je potrebno da se javi na kontrolu. Na takav vid kontrole, obavezno je otići, kako bi se ustanovilo da li je sa zidovima materice sve kako treba i da li se reproduktivni sistem žene pravilno oporavio. Trenutak u kojem je potrebno otići na kontrolu je individualan i zavisi od brojnih faktora kao što su uzrok vršenja dilatacije i kiretaže materice, opšte zdravstveno stanje pacijentkinje, starost pacijentkinje i slično.
Dilatacija i kiretaža materice – cena
Cena dilatacije i kiretaže materice, razlikuje se u odnosu na činjenicu u kojoj medicinskoj ustanovi se obavlja i u odnosu na činjenicu u kojim uslovima, odnosno sa kojim ciljem se obavlja. U proceku, raspon u kojem se cena kreće je od 6.000 do 23.000 dinara.
